Ξηροφθαλμία είναι η κατάσταση εκείνη στην οποία δεν υπάρχει επαρκής ποσότητα ή ποιότητα δακρύων για την λίπανση της οφθαλμικής επιφάνειας.
Τα δάκρυα είναι απαραίτητα για τη διατήρηση της υγείας της επιφάνειας του ματιού αλλά και για την διασφάλιση καθαρής όρασης. Η ξηροφθαλμία είναι ένα συνηθισμένο και συχνά χρόνιο πρόβλημα, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερους ενήλικες. Είναι επίσης πιο συχνή στις γυναίκες.
Σε κάθε ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, τα δάκρυα απλώνονται στην πρόσθια επιφάνεια του ματιού, στον κερατοειδή χιτώνα, παρέχοντας λίπανση, μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης των ματιών, απομακρύνοντας ξένες ουσίες από το μάτι και διατηρώντας την επιφάνεια των ματιών λεία και καθαρή. Τα δάκρυα στη συνέχεια καταλήγουν σε μικρούς αγωγούς αποστράγγισης στις εσωτερικές γωνίες των βλεφάρων. Ξηροφθαλμία μπορεί να προκύψει όταν η παραγωγή και η αποχέτευση των δακρύων δεν βρίσκονται σε ισορροπία.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας δεν είναι πάντοτε ευδιάκριτα και ξεκάθαρα, γι’ αυτό και πολλοί τα συγχέουν με συμπτώματα που προέρχονται από βλεφαρίτιδες ή από αλλεργίες. Τα πιο συνηθισμένα είναι:
- Θολή όραση που βελτιώνεται με τον βλεφαρισμό
- Υπερβολική δακρύρροια
- Κοκκίνισμα των ματιών, ερεθισμός, κάψιμο ή φαγούρα
- Αίσθηση ξένου σώματος
- Αυξημένος ερεθισμός από τον αέρα ή τον καπνό
- Ευαισθησία στο φως
- Δυσφορία από τη χρήση φακών επαφής
Αίτια της ξηροφθαλμίας
Υπάρχουν διάφορες αιτίες για την εμφάνιση της ξηροφθαλμίας, αλλά οι κυριότερες είναι οι εξής:
- Γήρανση
- Εμμηνόπαυση
- Βλεφαρίτιδα
- Αλλεργίες των ματιών
- Ασθένειες όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η σκληροδερμία ή το σύνδρομο Sjorgen, που επηρεάζουν την φυσιολογική παραγωγή δακρύων
- Ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιισταμινικά, τα διουρητικά, τα αντισυλληπτικά χάπια, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα, τα αντιψυχωσικά και τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η χαμηλή υγρασία, και ο ξηρός αέρας
Αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας
Εάν η ξηροφθαλμία αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε πόνο, έλκη ή ουλές του κερατοειδούς, καθώς και σε απώλεια της όρασης σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Ανάλογα με τον βαθμό της ξηρότητας, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικής σύστασης τεχνητά δάκρυα.
Σε έντονα συμπτώματα ξηροφθαλμίας, καλή είναι η παράλληλη λήψη ενός συμπληρώματος διατροφής με ωμέγα-3 λιπαρά και άλλα αντιφλεγμονώδη
Τι μπορούν να κάνουν οι πάσχοντες για να βοηθηθούν;
Προσέξτε πού ζείτε. Μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι η εμφάνιση του συνδρόμου ξηροφθαλμίας είναι πιθανότερη σε όσους ζουν σε αστικά κέντρα με υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Αυξημένο κίνδυνο συνδρόμου ξηροφθαλμίας διατρέχουν και όσοι ζουν σε μεγάλο υψόμετρο, όπου τυπικά ο αέρας είναι πιο ξηρός.
Προστατευθείτε όταν φυσάει. Αν στην περιοχή όπου ζείτε ή/και εργάζεστε φυσά συχνά δυνατός αέρας, φροντίστε να προστατεύετε τα μάτια σας με γυαλιά ηλίου που θα έχουν προστατευτικά στα πλάγια, διότι οι ριπές του αέρα προκαλούν ξηροφθαλμία. Για τον ίδιο λόγο πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείτε πιστολάκι για να στεγνώνετε τα μαλλιά σας, αλλά και ανεμιστήρες (δεν πρέπει ποτέ να σας «κτυπούν» καταπρόσωπο).
Αποφύγετε τον καπνό των τσιγάρων. Ο καπνός όχι μόνο είναι ιδιαίτεραερεθιστικός για τα μάτια με ξηροφθαλμία, αλλά αυξάνει και τις πιθανότητες ανάπτυξης του συνδρόμου ξηροφθαλμίας.
Να ξεκουράζετε τα μάτια σας. Η εργασία μπροστά στην οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή ή λάπτοπ, καθώς και το πολύωρο διάβασμα ή τηλεόραση μπορεί να οδηγήσουν στην ξηροφθαλμία, διότι όταν το βλέμμα είναι «καρφωμένο» σε ένα σημείο δεν βλεφαρίζουμε όσο συχνά χρειάζεται. Για να αποφύγετε αυτό τον κίνδυνο, να κάνετε διάλειμμακάθε 10 λεπτά για να ξεκουράζετε τα μάτια σας. Φροντίστε επίσης ναβλεφαρίζετε πιο συχνά, για να βοηθάτε τα μάτια σας να ανακτούν λίγη από την υγρασία που έχουν χάσει.
Δοκιμάστε τα τεχνητά δάκρυα. Τα τεχνητά δάκρυα διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή. Να τα χρησιμοποιείτε όσο συχνά χρειάζεστε, αλλά αν διαπιστώσετε ότι σας είναι απαραίτητα συχνότερα από μία φορά κάθε 2 ώρες, προτιμήστε όσα δεν περιέχουν συντηρητικά.
Αυξήστε την πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Μερικοί άνθρωποι βρίσκουν ανακούφιση από τα συμπτώματα του συνδρόμου ξηροφθαλμίας αυξάνοντας την πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων. Πρόκειται για ένα είδος ωφέλιμων λιπιδίων που περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες στα ιχθυέλαια (π.χ. στο μουρουνέλαιο) και στα παχιά (λιπαρά) ψάρια, όπως ο σολομός, οι σαρδέλες, η ρέγγα, το σκουμπρί, ο τόνος κ.λπ.
Να φροντίζετε τα βλέφαρά σας.Καλό είναι να πλένετε προσεκτικά τα βλέφαρά σας μεκαθαρό πανί,σαπούνι και χλιαρό νερό, ξεβγάζοντάς τα στη συνέχεια απαλά.
Να έχετε το νου σας το χειμώνα. Ο χειμώνας ευνοεί την εμφάνιση συνδρόμου ξηροφθαλμίας ήεξάρσεων του συνδρόμου, επειδή η υγρασία της ατμόσφαιρας πέφτει στη διάρκειά του λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν εκτεθειμένοι στην (αποξηραντική) κεντρική θέρμανση.
